Opernkonzert van Duitse radiozender NDR Kultur: Het orkest in het middelpunt

In het programma Opernkonzert waarvan op donderdag 30 juni, tussen 20:00 uur en 22:00 uur, een nieuwe aflevering zal worden uitgezonden ─ Oper ohne Worte oder Wenn das Orchester ins Rampenlicht gerät ─ door de regionale Duitse radiozender NDR Kultur, is het thema: het orkest als middelpunt van de opera.

Als de vocale soli, de duetten, de terzetten, de koorstukken en wat er verder nog zo speelt dat een belangrijke onderdeel uitmaakt van (bijna elk) muziekdrama en de toeschouwers in het theater evenmin worden afgeleid door een ballet of  door (al te) oogverblindende decors, dan wordt het zintuig gehoor geprikkeld door alleen instrumentale elementen. 

Dan gebeurt het niet zelden dat de toehoorders een nieuwe ontdekking doen: bij voorbeeld de geniale instrumentator, zoals Giuseppe Verdi (1813-1901), die pas dan goed naar voren komt doordat alleen het orkest aan het woord is. Ook kan het tegendeel blijken, zo getuigen de instrumentale gedeelten in de opera's van bij voorbeeld Giacomo Puccini (1858-1924) van een wanstaltigheid die moeilijk te verteren valt, waar tegenover de aria's, duetten et cetera voor een enigszins aanvaardbaar niveau kunnen zorgen of zelfs van grote vreugde wanneer het optredende stemmenmateriaal hoge kwaliteit bezit. Maar de orkestrale gedeelten kunnen worden gekwalificeerd als gruwelkitsch, en dat is dan in principe nog een vriendelijke betiteling. Helaas is die sfeer overgeslagen naar zoveel toehoorders, overal ter wereld dat we terecht kunnen spreken van een virus van verkitsching.