Wagners Lohengrin opnieuw op Mezzo-televisie

Op zaterdag 27 maart zendt de klassieke muziekzender Mezzo-televisie vanaf 20:30 uur opnieuw een herhaling uit van het muziekdrama Lohengrin, in de versie zoals de Opera van de Franse stad Lyon in samenwerking met het Deutsche Symphonieorchester Berlin, zoals deze in 2006 voor het voetlicht werd gebracht. Die versie is gefilmd door Thomas Grimm. Mezzo-tv heeft deze  opname reeds eerder vertoond. Details kunt u dan ook vinden in een artikel dat we op 1 juli 2008 op deze site hebben opgenomen.
Herhalingen zullen door Mezzo-tv worden uitgezonden op 4 april aanstaande,in de namiddag vanaf 16:15 uur en op 17 april, in de ochtend vanaf 10:00 uur.
__________
Afbeelding: Scène uit de derde akte van Lohengrin (Opera Lyon, 2006.)

Idomeneo zaterdag live vanuit Brussels Muntschouwburg

Nieuw regie-concept
In het opera-programma Scala van de Nederlandstalige, Belgische radiozender Klara wordt op zaterdag 27 maart een nieuwe productie van het lyrische muziekdrama Idomeneo, Re di Creta van Wolfgang Amadeus Mozart gepresenteerd, live uit de Muntschouwburg te Brussel.  Het regie-concept van Ivo van Hove voor deze uitvoering wordt in een persmededeling van Klara als verrassend omschreven, en de vocale prestaties worden eveneens geroemd. De verantwoordelijken voor dat laatste zijn Gregory Kunde, Malena Emman, Sophie Karthäuser, Alexandrina Pendatschanska. Zoals te verwachten zijn daarnaast het Koor en orkest van het Munttheater te horen, in dit geval onder leiding van Jérémie Rohrer.
Over de inhoud van dit muziekdrama kunt u meer te weten komen als u onze bijdrage bekijkt die wij op 10 juli 2009 op deze site hebben opgenomen. 
__________
Afbeelding: Theaterregisseur Ivo van Hove. (Foto overgenomen van TheaterVrienden.)

Brecht/Weill: Aufstieg und Fall der Stadt Mahagonny

Een klassieker van het muziektheater
Op zondag 21 maart biedt de klassieke muziekzender Mezzo-tv de liefhebbers van het Duitse kritische muziektheater uit de eerste helft van de twintigste eeuw een buitenkans: Aufstieg und Fall der Stadt Mahagonny, van Kurt Weill (1900-1950); een muziekdrama in drie bedrijven. De première had plaats in maart 1930 te Leipzig. Een jaar later was de toenmalige hoofdstad van het Duitse rijk aan de beurt: Berlijn. Daar moet overigens direct aan worden toegevoegd dat dat er een ietwat ingetogen versie voorgesteld. In 1964 kwam dit muziekdrama opnieuw op de planken, maar nu buiten het Duitse taalgebied, in het Milanese Teatro alla Scala. Giorgio Strehler (1921-1997)  voerde bij die gelegenheid regie.
Oorspronkelijk was dit werk geconcipieerd als Songspiel voor het Kammermusik-Festival te Baden-Baden in 1927.

Satire op kapitalisme
Het verhaal is snel samengevat: Jim Mahoney — die door een tenor wordt uitgebeeld — sticht samen met zijn vrienden de stad Mahagonny, waar men "alles mogen mag".
Hetgeen aan dit muziekdrama opvalt, is het feit dat het en satire is op de moderne kapitalistische maatschappij. Vooral nu de beide laatste jaren zo nadrukkelijk is gebleken hoe zeer tot op het merg verdorven, de kapitalistische instellingen zijn: anti-sociaal en moordend, is dit muziekdrama — gebaseerd op het gelijknamge toneelstuk uit de jaren 1927-29/1930 van Bertolt Brecht — brandend actueel.
Deze verfilming wordt door Mezzo-televisie herhaald op donderdag 15 april, eveneens in de namiddag vanaf 17:00 uur.
____________
Afbeeldingen
1. Componist Kurt Weill.
2. (Toneel)schrijver Bertolt Brecht.

Puccini's Turandot uit de Verboden Stad, met documentaire

Puccini: wel of niet?
In het recentelijk verschenen boek Nach dem Schlussakkord [1] van en over de pianist Alfred Brendel (geb. 1931) is onder meer de Proust-Enquête van Le Monde de la Musique 2008 afgedrukt, waarin onder meer de vraag voorkomt naar "Ihr größtes Unglück". Het voor een relatief kleine groep muziekkenners begrijpelijke — maar voor een vele malen groter aantal verbijsterende — antwoord van de tot de top der internationale pianisten behorende kunstenaar luidt: "Puccini oder Lehár hören zu müssen."
Met die reactie kan ik het in principe volstrekt en van harte eens zijn: in principe, omdat ik daarbij toch enig voorbehoud wil maken. Vrijwel al het instrumentale dat Puccini in zijn muziekdrama's heeft gestopt, kan ook mij gestolen worden, maar als (een) eerste klas vocalist(e/n) zich over de aria's, duetten etc. ontfermt (ontfermen), wordt één en ander voor mij toch nog draaglijk.

Turandot op zaterdagavond
Mezzo-televisie presenteert op zaterdag 20 maart, tussen 20:00 uur en 22:40 uur een uitvoering van het muziekdrama Turandot van Giacomo Puccini (1858-1924), dat pas in april 1926 in de Milanese Scala in première is gegaan. De uitvoering die we op Mezzo te zien krijgen, is opgenomen in de Verboden Stad van Beijing. In aansluiting daarop volgt een documentaire over de totstandkoming van deze speciale uitvoering; deze is te zien tussen 22:40 uur en 23:10 uur.
De versie in kwestie stamt uit 1998 en werd verfilmd door Hugo Käch. U ziet en hoort koor en orkest Maggio Musicale Fiorentino onder leiding van Zubin Mehta. Vocale solisten zijn Giovanna Cabolla als Turandot, en verder Serge Lara, Barbara Frittolin en Carlo Colombara.
De decors zijn van Gao Guangilan, de kostuums zijn van Zengi. Voor de choreografie tekent Chen Weiya. 
Een herhaling zal door Mezzo-tv worden uitgezonden op zondag 28 maart vanaf 17:00 uur; de documenaire volgt ook dan, direct in aansluiting, om 19:10 uur.
__________
[1] Alfred Brendel : Nach dem Schlussakkord — Fragen und Antworten. Mit einem Nachwort von Peter Hamm. 112 pag., gebonden met stofomslag. Carl Hanser Verlag, München, 2010.
ISBN 978-3-446-23482-6; Prijs € 12,90 ( in de BRD en in Nederland bij Boekhandel Die Weisse Rose te Amsterdam). 
__________
Afbeelding: Scène uit de versie van Turandot die in 1998 in de Verboden Stad van Beijing werd opgenomen.

Opera Zuid subliem in voorstellingen Hänsel und Gretel

Twintigjarig bestaan
Het zal duidelijk zijn dat elk nieuw gezelschap in de kunsten zich eerst moet bewijzen voordat het een algemeen geaccepteerd instituut wordt. Het muziektheaterensemble Opera Zuid is gevestigd in de zuidelijkste hoofdstad van ons land, en heeft van daaruit in de twintig jaar van zijn bestaan ruimschoots bewezen tot de gezelschappen te behoren die, niet alleen in het zuidelijke deel van het Koninkrijk der Nederlanden, meetellen, maar tevens buiten onze landsgrenzen: in het zuiden en in het oosten. Dat geldt voor alle aspecten waarmee zo'n instituut zich presenteert.

Dat Opera Zuid in Maastricht meer trouwe aanhangers heeft dan in de andere grotere steden van ons land waar het gezelschap optredens realiseert, zal duidelijk zijn. Daar worden van een nieuwe productie dan ook dikwijls twee voorstellingen gegeven. Dat is eveneens het geval met het muziekdrama dat als jubileumvoorstelling is gekozen: Hänsel und Gretel uit 1893, het meesterwerk bij uitstek van de Duitse componist Engelbert Humperdinck, die — zoals zovele andere collega's in het Duitsland après Wagner — grote moeite had zich te bevrijden uit de schaduw van de Grote Dwerg van Bayreuth, die in 1883 was overleden. Hij en anderen die zich in zo'n atmosfeer bevonden, lieten al te weinig van zich horen.

Uitvoering en aankleding op hoog niveau 
Humperdincks zuster Adelheid Wette kwam met het verzoek bij broer Engelbert om een opera te componeren op een libretto dat zij op het bekende sprookje van Hans en Grietje had geschreven, en die ze graag in een kleine entourage opgevoerd wilde zien. Het was de gedachte aan een beperkte kring van toehoorders die Humperdinck deed instemmen. Het resultaat mocht er zijn en mag dat nog steeds. De verhoudingen binnen het orkest dat de handeling begeleidt, zijn duidelijk op een goudschaaltje afgewogen: dirigent StefanVeselka en de musici van het Limburgs Symfonie Orkest hebben de componist hun trouw bewezen. Dat geldt eveneens voor de vocale prestaties.


Gefluister
In de foyer van de Stadsschouwburg in Groningen waar Opera Zuid, direct na de beide Maastrichtse voorstellingen, acte de présence gaf, hoorde ik iemand tijdens de pauze in de foyer met veel aplomb vertellen dat men nu voor een opera had gekozen die niet al te veel rollen van gewicht vereist, omdat de eerste voorstelling na het zomerreces Der Rosenkavalier van Richard Strauss wordt en men nu financieel een stapje terug moest doen. 
Het zou tevens de reden zijn dat artistiek leider van het gezelschap, Miranda van Kralingen, zelf de dubbele rol van moeder en Knusperhexe op zich heeft genomen. Welke ook de reden voor de bezetting van die rol moge zijn geweest, een betere invulling had men niet kunnen realiseren.
De veertien engelen, die in echte scènes op de planken optreden, maar op momenten waar enige afstand is vereist, buiten het toneel en krijgen zo mogelijk in de zaal een plek toebedeeld. In Groningen was dat in de vroegere directie-loge terzijde van het toneel, die niet meer voor bezoekers wordt gebruikt, zoals dat in tal van theaters tegenwoordig het geval is. De als waarachtige engelen uitgedoste jongelui zijn leden van het Kinder- und Jugendchor Theater Aachen en staan onder leiding van Frank Flade.


Ideale presentatie
Het interieur van het woonhuis heeft een modern tintje gekregen: stapelbed voor de kinderen en ander bouwpakket-meubilair, convector-radiator — die in 'de andere wereld in uitvergrote vorm de tralies zijn van het hok waarin Hans ter vetmesting is opgesloten — en een Schwarzwälder Kukucksuhr.  Vanaf het 'plafond' hangt een kleine heks op een bezemsteel: de dreiging van de andere dimensie die de kinderen boven het hoofd hangt, is daarmee in het dagelijks bestaan geïntegreerd. Of is de rol van de moeder in het ware leven ook dubbel bezet en vormen de gesignaleerde parafernalia de representatie van de oerangsten die kinderen onbewust hebben.

De kostumering is in overeenstemming daarmee: moeder in het zwart met een relatief luxe leren handtas, vader daarentegen als handelsreiziger met een totaal versleten koffer, die het ook niet meer schijnt te kunnen behappen, en zonder meer kan worden overgeheveld naar Arthur Millers Death of a salesman. De kinderen krijgen elk een gekleurde pruik, die van het klassieke patroon — jongetje blauw, meisje rood — afwijkt. Te eten is er nauwelijks. 


Sprookjessfeer uitstekend getroffen
Als beide ouders huns weegs gegaan zijn, komen de kinderen in een droomwereld terecht, en dan wisselt het decor niet via de klassieke changementen, maar door middel van een centraal draaitoneel dat aan de achterzijde een schitterend, zilverkleurig vormgegeven bos, en later het koek-en-lekkernijen-huis van de heks, biedt. Daaromheen nog weer een draaicirkel met grote bomen. 

Kortom, al degenen die gewoonlijk in de diverse steden van ons land mede zorgen voor een redelijke tot goed bezette theaterzaal, maar die nu verstek hebben laten gaan, zijn daardoor verstoken gebleven van een in alle opzichten en tot in de details prachtige voorstelling.
Het gezelschap heeft inmiddels de helft van de optredens alweer achter de rug, maar van donderdag 11 maart tot en met zaterdag 27 maart zullen er nog zes voorstellingen worden gerealiseerd, alleen nog in steden beneden de grote rivieren van ons land.
Donderdag 11: Den Bosch; zaterdag 13: Venlo; dinsdag 16: Rotterdam; donderdag 18: Den Haag; dinsdag 23: Tilburg; zaterdag 27: Heerlen.

Afbeeldingen 
1. Componist Engelbert Humperdinck.
2. Librettoschrijfster Adelheid Wette, geb. Humperdinck.
3. Miranda van Kralingen, artistiek leider van Opera Zuid, zingt en speelt de rol van moeder Gertrud en die van de Knusperhexe.
4. Willem de Vries, bariton als vader Peter.
5. Mark Omvlee als Sandmännchen en als Taumännchen.
6. Frank Flade, dirigent van het Kinder- und Jugendchor Theater Aachen.
__________
NB: Meer afbeeldingen, vooral scènefoto's, in verband met deze voorstelling, zijn te vinden in ons artikel vooraf dat op deze site is verschenen op 23 februari jongstleden.

Debussy's Pelléas et Mélisande maandagnacht op Arte-tv

Op maandag 8 maart, om 23:50 uur, begint Arte-televisie met de uitzending van de registratie van de opera in vijf bedrijven Pelléas et Mélisande — ontstaan in de periode 1893-1902 — van Claude Debussy (1862-1918). De uitvoering werd gegeven in het Théâtre des Champs Elysées Paris met het Orchestre National de France onder leiding van Bernard Haitink. Voor de enscènering tekent Jean-Louis Martinoty. De uitzending duurt tot 02:40 uur in de nacht op dinsdag 9 maart.
De Franse tekst uit het libretto — dat zijn oorsprong vindt in het gelijknamige toneelstuk van de Belgische symbolistische auteur Maurice Maeterlinck (1862-1949; Nobelprijs 1911) — wordt in de geregistreerde versie voor de beeldbuis voorzien van Duitse ondertitels.
Meer over deze opera kunt u vinden in ons artikel van 20 september 2007 op de fin de siècle cultuursite All art is quite useless van Rond1900.nl.

De stenen gast van Aleksandr Dargomisjki op radio WDR 3

Versie van Bolsjoj Theater
De Duitse regionale radiozender WDR 3 biedt u en ons — op zondag 7 maart, 'savonds tussen 20:05 uur en 22:00 uur, in het programma Bühn: Radio — de gelegenheid kennis te nemen van een voor ons land tamelijk onbekend muziekdrama van Aleksandr Dargomisjki (1813-1869) [1]: De stenen gast (Каменный гост), die bij het overlijden van de componist onvoltooid was gebleven, maar door Cesar Kjoei (1835-1918) en Nikolaj Rimski Korsakov (1844-1908) is gereedgemaakt.Het libretto is onveranderde tekst van Aleksandr Poesjkin (1799-1837), die niet niet alleen een enorme bron van inspiratie is geweest voor veel van zijn latere collega's, maar wiens oeuvre tevens een goudmijn is gebleken voor libretti van tal van muziekdrama's van uiteenlopende muziekmeesters.

Het verhaal

De uit Sevilla verbannen Don Juan — een rol, te vertolken door een tenor — keert opeen bepaald moment terug en benadert, verkleed als monnik,  op een begraafplaats donna Anna — een partij die door een sopraan moet worden ingevuld. De actrice Laura — een figuur die gestalte moet krijgen in een mezzosopraan — raakt in vuur en vlam voor Don Juan, en daarom doodt deze, tijdens een duel, haar aanbidder Don Carlos — een karakter voor bariton. Donna Anna gaat dan, ondanks dat ze de moordenaar van haat echtgenoot herkent, toch nog voor Don Juan door de knieën en nodigt hem in haar huis, waar het stenen standbeeld hem verplettert.
Op lichte afwijkingen na is dit het verhaal zoals we dat eveneens kennen van Wolfgang Amadeus Mozart.

Opvoeringsgeschiedenis
Het muziekdrama De stenen gast — naar de gelijknamige kleine tragedie van Poejskin, afgerond in1930, werd o 28 februari 1872in Sint Petersburg voor het eerst opgevoerd. Ruim een halve eeuw daarna had de Opers Studio Leningrad hetzelfde opus op het repertoire staan. Het gezelschap kwam er, als gastensemble, zelfs mee naar Salzburg.  In 1958 stond het werk op het speelplan van Dresden en Milaan. In 1985 bood de Parijse Opéra haar gasten dit drama aan. Voorts bestaat er een Duitse versie van.
De uitvoering, zondagavond 7 maart op WDR 3 wordt verzorgd door koor en orkest van het Bolsjoj Theater onder leiding van Mark Ermler. Medewerkenden zijn onder meer Wladimir Atlantov en Tamara Milasjkina.
__________
[1] Dargomisjki componeerde, naast liederen en kamermuziek, opera's, naast De stenen gast vinden we: Esmeralda (1839), Bacchus'Triomf (1845) en Russalka (1855). Dat laatste stuk was zijn hoofdwerk; ook Dvořák componeerde een muziekdrama met die titel. 
____________
Afbeeldingen
1. De Russische schrijver Aleksandr Poesjkin.
2. De Russische componist Aleksandr Dargomsjki.

Wagners Tristan und Isolde op 6 maart via Klara's Scala

Simon Rattle's visie met de Wiener Staatsoper Zaterdag 6 maart zal de Nederlandstalige, Belgische radiozender Klara, in het operaprogramma Scala — dat gewoonlijk 's zaterdags in de avonduren vanaf 20:00 uur de ether in wordt gestuurd — een uitvoering laten horen van het muziekdrama Tristan und Isolde van Richard Wagner (1813-1883). Koor en orkest van de Wiener Staatsoper worden geleid door Simon Rattle. De instrumentalisten en koorzangers worden bijgestaan door een keur van internationaal befaamde solostemmen. De rol van Tristan wordt ingevuld door de tenor Robert Dean Smith; de sopraan Violetta Urmana is zijn Isolde. Haar vertrouwelinge Brangäne is toevertrouwd aan mezzosopraan Yvonne Naëf; bariton Bo Skovhus wordt geacht Kurwenal het juiste vocale aanzien te geven, en van Franz Josef Selig wordt een hoogstaande König Marke verwacht.

Parafernalia en meer zulks over dit muziekdrama is te vinden in ons artikel van zondag 22 juni 2008