Ponchielli's La Gioconda wordt uitgevoerd tijdens de ZaterdagMatinee van 15 oktober

Op 15 oktober begint de ZaterdagMatinee van de NTR via Radio 4 ─ ook deze keer met de toevoeging live ─ ruimschoots eerder dan gebruikelijk: om 12:00 uur. Uitgevoerd ─ maar wel concertante ─ wordt het muziekdrama La Gioconda uit 1876 van Amilcare Ponchielli (1834-1886). Het libretto stamt van Arrigo Boito (1842-1918), die dit onder het anagram-pseudoniem Tobio Gorrio heeft gerealiseerd, op basis van het toneelstuk Angelo, tyran de Padoue van Victor Hugo (1802-1885).
Het Radio Filharmonisch Orkest en het Groot Omroepkoor, aangevuld met het Nationaal Jongenskoor, staan onder leiding van Bruno Bartoletti. Solistische medewerking wordt verleend door Eva-Maria Westbroek (sopraan), Riccardo Massi (tenor), Luciana D'Intino (mezzosopraan), Paolo Gavanelli (bariton), Diogenes Randes (bas), en anderen.
__________
Afbeelding: De Italiaanse componist Amailcar Ponchielli.

Harry Kupfer regisseert Katja Kabanova van Leos Janácek bij Opera Zuid

Naar Aleksandr Ostrovski

De grootmeester van de Russische 
toneelkunst: Aleksandr Ostrovski.

Op vrijdag 18 november, goed vijf weken na heden, wordt in het Theater aan de Vrijthof in Maastricht de eerste voorstelling gegeven van tien ─ verspreid over de beide laatste maanden van het jaar ─ door Opera Zuid van het muziekdrama Katja Kabanova uit de jaren 1920-1921 van de geniale Tsjechische muziekmeester Leos Janácek (1854-1928), die zelf het libretto schreef op basis van het toneelstuk Het onweer (Russisch: Groza; Engels: The storm) uit 1859, één van de bijna vijftig oorspronkelijke toneelstukken van de Russische tegenhanger van één van Frankrijks grootste dramaturgen: Molière: Aleksandr Ostrovski (1823-1886).
Deze letterkundige kan worden beschouwd als de toneelschrijver bij uitstek uit de geschiedenis der Russische letteren, zoals Aleksandr Poesjkin (1799-1837) mag worden beschouwd als de grootste dichter uit diezelfde letteren.

Heroisch, Hartstochtelijk en Hormonaal
Het thema dat Opera Zuid in het seizoen 2011-2012 hanteert, luidt Heroïsche, Hartstochtelijke en Hormonale Vrouwen. Om het tragische lot van een vrouw in het tsaristische Rusland over het voetlihct te brengen, met een hopelijk nog grotere dramatiek dan in een toneelstuk sec aan de toeschouwers kan worden overgebracht, is Katja Kabanova onder de meesterhand van Janácek tot de meest oprecht denkbare gevoelserupties op het hoogst denkbare niveau opgestuwd, en ─ vooropgesteld dat de regie zich niet te buiten gaat aan tegenwoordig bijna verplichte, en ook nog eens als modern gekwalificeerde, doch niet zelden  door fantasieloosheid uitmuntende ─ presentatie; zeg maar gerust: zich daartoe niet laat verleiden, dan kan Katja Kabanova een doorslaand succes worden. Mede daardoor is de naam Harry Kupfer in combinatie met deze productie een vakman, die we vanaf deze plek vol overtuiging toeroepen: noblesse oblige.

Komische opera van Anton Urspruch: Das Unmöglichste von Allem uit 1897

De laatromantische, Duitse componist
Anton Urspruch. Foto uit 1895.

Bijna totaal vergeten
In het programma Bühne:Radio van de Duitse regionale zender WDR3 wordt, tussen 20:05 uur en 23:00 uur, de komische opera Das Unmöglichste von Allem uit 1897 uitgezonden. Het is een werk van de inmiddels bijna volkomen in vergetelheid geraakte Duitse componist Anton Urspruch (1850-1907), die ooit als een vooraanstaande vertegenwoordiger van de Duitse laatromantiek werd beschouwd, en dat, objectief gezien, nog altijd is.'

Spaanse oorsprong
Het libretto van dit laatste van zijn beide muziekdrama's ─ drie bedrijven met een Proloog ─ stamt van de componist zelf en is gebaseerd op een stuk van de Spaanse toneelschrijver en dichter Lope de Vega, die in Madrid werd geboren, getogen en er tevens de laatste adem uitblies (1562-1635).

De eerste uitvoering werd gerealiseerd op 5 november 1897 te Karlsruhe, nog in hetzelfde jaar volgde een opvoering te Darmstadt, waarna het drama aan talrijke Duitse theaters werd voorgesteld. In 1899 was Praag aan de beurt.

Radio-uitvoering
Het Orchester des Sorbischen Nationalensembles Bautzen wordt geleid door Israel Yinon. Onder de vocale solisten komen we, onder anderen, de volgenden tegen:
Rebecca Broberg en Roberet Wilhelm Fendl; Ana Maria Pinto en Caterina Maier; Matthias Grätzel en Ralf Sauerbrey, alsmede Johannes Föttinger.

Op onze zustersite Muziek en mensen zullen we dezer dagen een portret van de man voorstellen.

Der Jakobiner van Antonín Dvorák zaterdagavond in Opera live op Radio 4

We hikten even aan tegen de door de VPRO Gids genoemde titel van een muziekdrama van Antonín Dvorák (1841-1904): Jakobin schreef dit, op de radiopagina's in ijltempo degenererend medium. Bedoeld is echter Der Jakobiner uit 1889, dat op zaterdag 8 oktober, 's avonds tussen 19:00 uur en 23:00 uur in het programma Opera live door Radio 4 zal worden uitgezonden.
De uitvoerenden zijn Koor en orkest van de Nationale Opera Praag, aangevuld met solisten; de algehele leiding heeft Tomás Netopil.

Naar een verhaal van Alois Jirásek 
Dit muziekdrama werd gerealiseerd op een libretto van Marie Cervinkova-Riegrová, die zich heeft gebaseerd op een vertelling van Alois Jirásek (1851-1930).
Hoewel de eerste schetsen reeds in 1881 gereed waren, werd de première pas gegeven op 12 februari 1889 in Praag; het zou relatief lang duren voordat er een Duitse versie zou worden gerealiseerd: dat gebeurde in 1931 in Teplitz-Schönau; een versie van Heller und Grab. Pas in 1978 werd het drama opnieuw gespeeld, deze keer in het beroemde operahuis van Zürich. Twee jaar later werd Der Jakobiner, in een nieuwe vertaling van Kurt Honolka (1913-1988) in de Oostenrijkse stad Graz voorgesteld.

De handeling 
Bohus (rol voor een bariton), de zoon van een graaf (gezongen door een bas), keert samen met zijn vrouw Julia (sopraan) terug uit ballingschap. Maar in die tussentijd werd Bohus door derden bij zijn vader zwart gemaakt: hij zou als Jacobijner door het leven gaan. Daarom wil papa hem onterven. Met behulp van de schoolmeester Benda (partij voor tenorstem) slaagt Julia erin de graaf van zijn onjuiste opvattingen te overtuigen en het daaraan verbonden voornemen in te trekken.
__________
Afbeeldingen
1. Geboortehuis van de Tsjechische componist Antonín Dvorák.
2. De Tsjechische auteur Alois Jirásek. Schilderij van Jan Vilimek (1860-1938).