zaterdag 20 juni 2009

Ferruccio Busoni's Doktor Faust op Mezzo-televisie

Niet voltooid door componist
Twee prologen, één tussenspel en drie scènes vormen het muziekdrama van Ferruccio Busoni (1866-1924). Door het voortijdige overlijden van de componist bleef de opera onvoltooid, maar in het jaar na Busoni's verscheiden heeft Philipp Jarnach (1892-1982) — die precies in die periode als één van de meest vooraanstaande componisten gold — voor afronding gezorgd.
De tekst had Busoni zelf samengesteld op basis van de aloude Faust-legende en het daarop gebaseerde poppenspel uit de zestiende eeuw en voorts op de gedramatiseerde versie daarvan — The tragical history of doctor Faustus (1589) — door Christopher Marlowe (1564-1593).

Versies
Op 21 mei 1925 is de eerste uitvoering van bovengenoemde versie van Doktor Faust gegeven onder muzikale leiding van Fritz Busch (1890-1951) in Dresden, waar deze toen vast aan de Opera was verbonden, maar deze post in 1933 moest verlaten vanwege zijn antinazi-houding. Bijna zestig jaar later, op 4 april 1985, werd van dit muziekdrama in Bologna voor het eerst een uitvoering gerealiseerd van een door Antony Beaumont [1] gecompleteerde versie, die geheel in overeenstemming was met datgene wat Busoni zich had voorgesteld.
Mezzo-televisie presenteert op zaterdag 20 juni — tussen 20:30 uur en 23:25 uur — Busoni's opera, in een uitvoering te Zürich 2007: mise en scène Klaus Michael Grüber; het orkest van de Zürcher Oper staat onder leiding van Philippe Jordan. Thomas Hampson zingt de rol van Doktor Faust.
Dezelfde zender zal deze uitvoering herhalen op zondag 28 juni, vanaf 17:05 uur in de namiddag.

Synopsis
Faust — uitgebeeld door een bariton — krijgt met behulp van Mephistopheles — die terug te vinden zal zijn in een tenor — zijn jeugd terug. Nadat hij enige tijd aan het hof van Parma heeft doorgebracht, vlucht hij, samen met de hertogin met die naam — haar personage zal worden vertolkt door een sopraan. Pas in Wittenberg verneemt hij dat de hertogin is overleden, maar kort daarna ontmoet hij een bedelares, die hem haar kind toesteekt. Faust is dan bereid zijn leven op te offeren voor dat van het kind. Als hij dan daadwerkelijk de geest geeft, stijgt er een jongeling op uit het lijk van het dode kind.

Faust-parafernalia
Hoewel de grote Duitse dichter niet in het bovenstaande voorkomt, moet gezegd dat juist Johann Wolfgang von Goethe (1749-1832) de bekendste presentatie van het Faust-gegeven heeft gerealiseerd en dat diens versie door onder meer Charles Gounod (1818-1893) in een muziekdrama is verwerkt. Dat is in 1859 in première gegaan en zal in het nieuwe seizoen — tussen 20 november en 22 december 2009 — door Opera Zuid dertien keer worden voorgesteld in twaalf Nederlandse steden.
Doktor Faustus werd een kwart eeuw geleden ook als opera in twee bedrijven gerealiseerd door de Nederlandse componist Konrad Boehmer (geboren 1941) [2], op tekst van Hugo Claus (1929-2008). Veel eerder, eind december 1797, werd de eerste Faust-opera in vier bedrijven op basis van deze stof, gecomponeerd door Ignaz Walter (1755-1822), maar dan naar Goethe's drama, te Bremen in première gegeven.

[1] Antony Beaumont is in 1949 te Londen geboren. Hij is musicoloog, dirigent, violist en esaayist. In die laatste hoedanigheid heeft hij gepubliceerd over componisten zoals Busoni en tijdgenoten. Als dirigent heeft hij zich nadrukkelijk toegelegd op muziek uit de eerste helft van de twintigste eeuw, zoals Kurt Weill (1900-1950) en Alexander von Zemlinsky (1871-1942).
[2] De componist werd voor deze opera onderscheiden met de Rolf Liebermann-Prijs.
___________
Afbeeldingen
1. Componist Ferruccio Busoni (1866-1924).
2. Bariton Thomas Hampson.
3. Voorzijde van de paperback-editie uit 1960, verschenen bij Bert Bakker/Daamen N.V., te Den Haag, als dubele Ooievaar-pocket (122-123) voor de toenmalige prijs van ƒ 2,90.
4. Voorzijde van de dissertatie van Paul Op de Coul, verschenen in 1983.

Geen opmerkingen: