woensdag 18 maart 2009

Pastiche-opera van onder meer Händel op BBC Radio 3

Coproductie
Niet alleen, maar wel heel duidelijk, laat BBC Radio 3 ons merken dat 2009 het Händel-jaar is. Dat wordt mede gemanifesteerd in de uitzending van tal van opera's van Georg Friedrich Händel (1685-1759), waaronder diverse die we zelden te horen krijgen, en die zullen na het Händel-jaar ook wel weer vooral als muzikale muurbloempjes dienst dien.
In het muziekprogramma Afternoon on 3 wordt tijdens de aflevering Händel operas 2009 op donderdag 19 maart — tussen 15:00 uur en 18:00 uur — een uitvoering gerealiseerd van de opera Muzio Scevola die als pasticcio geldt. Händel heeft hiervan het laatste bedrijf van de drie geschreven, het eerste is van de hand van Filippo Amadei (ca. 1665-ca. 1725) die naast componist ook eerste cellist van het opera-orkest was, het tweede stamt uit de pen van Giovanni Bononcini (1670-1747). Het ontstaan van dit specifieke werk heeft een geheel egen geschiedenis. Dat opera-theater had drie eigen componisten, waarvan men aannam dat vooral Bonincini en Händel elkaar niet verdroegen. En die door het publiek volstrekt overdreven vete zorgde ervoor dat het publiek in twee kampen verdeeld raakte, waarvan de éne groep meende dat meneer Händel heel ver in de schaduw van Bonincino bleef, en de andere groep de stellige overtuiging was toegedaan dat Bonincini zelfs niet goed genoeg was om Händel zelfs maar tijdens het componeren bij te lichten.
De Academy kwam zoiets wel van pas, aangezien het de belangstelling voor opera levendig hield. Daarom werd besloten dat de drie huiscomponisten hun krachten maar eens moesten meten met hetzelfde werk. Dat werd een ongelijke strijd doordat Händel nu eenmaal altijd op een veel hoger plan componeerde. Het bleek alleen al uit de ouverture die laatstgenoemde had geschreven.
Het publiek was kennelijk ingenomen met deze coproductie, aangezien er tot aan het einde van het seizoen elf uitvoeringen werden gegeven.
Er bestaat literatuur waarin deze opera uitsluitend aan Händel wordt toegeschreven, maar in de onlangs verschenen nieuwe, Duitse biografie door Franz Binder staan met betrekking tot dit stuk muziektheater de juiste feiten vermeld. Waarschijnlijk wordt het stuk in de huidige tijd niet als een volwaardige opera beschouwd — en al zeker niet in combinatie met de naast Papa Bach (1685-1750) belangrijkste barokcomponist uit de geschiedenis — aangezien in vrijwel geen enkel naslagwerk over het genre een beschrijving staat of zelfs maar een vermelding in de opsomming van alle werken voor het muziektheater.
Rolf Faths Opernlexikon daarentegen vermeldt de opera wel, noemt ook twee andere namen naast Händel, maar bij hem staat als schepper van de eerste akte Filippo Mattei in plaats van Amadei — iets dat andere lexicografen eveneens hebben gedaan. Voorts noemt hij de librettist, Paolo Antonio Rolli (1687-1765), alsmede plaats en datum van de première: Londen, 26 april 1721. Binder noemt daarvoor echter de vijftiende van diezelfde maand. Rolli heeft als uitgangspunt een verhaal van Silvio Stampiglia genomen. Over die laatste schrijver is relatief weinig bekend, en hij komt niet alleen niet voor op een informatiebron als Wikipedia, maar hij komt evenmin voor in het register van de opgemelde, hiernaast afgebeelde biografie door Franz Binder. In Richard Streatfeilds Händel-boek, uitgegeven door de Princeton University in 1964 zoeken we deze schrijver eveneens tevergeefs. De grote, inmiddels klassieke, Händel-autoriteit — de in 1926 geboren musicoloog Howard Chandler Robbins Landon — noemt deze daarentegen wel.
___________
Franz Binder: Georg Friedrich Händel — Sein Leben und seine Zeit. 238 pag. en foto-katern op kunstdruk; paperback in de reeks dtv premium Biografie. Deutscher Taschenbuch Verlag, München, februari 2009. ISBN 978-3-423-24710-8.
____________
Afbeeldingen
1. Georg Friedrich Händel in 1733, geschilderd door Balthasar Denner (1685-1749).
2. Voorplat van de in februari verschenen Händel-biografe van Franz Binder.

Geen opmerkingen: