Het meisje van Pskov van Nikolaj Rimski-Korsakov zondagavond op radio WDR 3 vanuit Sint Petersburg

Veeltaligheid?
De Russische opera Псковитянка — Het meisje van Pskov — van Nikolaj Rimski-Korsakov (1844-1908) wordt op zondag 19 april — 's avonds tussen 20:05 uur en 23:05 uur — door de Duitse zender WDR 3 in het programma Bühne: Radio uitgezonden vanuit het Mariinski Theater in Sint Petersburg, waar de vaste spullenbaas, Valery Gergiev, de scepter zwaait voor koor, orkest en solisten. In programmagidsen wordt het muziekdrama met de Franse titel aangekondigd: La fille de Pskov. Je zou het kunnen beschouwen als een ietwat kosmopolitisch gebeuren: een Nederlands periodiek kondigt een Russische compositie aan met een Franse titel via een Duitse zendgemachtigde. Het lijkt mij in ieder geval verstandiger dat men ervan uitgaat dat in genoemd theater dit muziekdrama in het Russisch zal worden gezongen.

Achtergronden
De componist schreef zelf het libretto, op basis van het gelijknamige drama uit 1860 van Lev Mej (1822-1862). Rimski werkte in de jaren 1868-1872 aan deze opera, waarna het stuk op 13 januari 1873 in hetzelfde theater — maar dan anders, want 136 jaar eerder dan nu — te Sint Petersburg voor de eerste keer werd gepresenteerd. Bijna twee decennia later, in 1891/92, realiseerde de componist een tweede versie, met een andere titel, maar deze is nooit gespeeld. In 1895 maakte hij een derde versie, die op 18 april van dat jaar, opnieuw in Sint Petersburg, maar in een andere entourage in première is gegaan. In 1898 voegde Rimski daar nog een proloog aan toe, en in die vorm werd het stuk op 23 oktober 1901 aan het publiek voorgesteld in het Moskouse Bolsjoj Theater. Acht jaar later werd deze versie, op instigatie van Sergej Djagilev (1872-1929)— die in 1909 zijn eerste van twintig balletseizoenen in Parijs zou leiden — in de Franse hoofdstad op de planken gebracht onder de titel Ivan de Verschrikkelijke.
In 1924 werd er een Duitse versie gepresenteerd in Krefeld. Pas na de Tweede Wereldoorlog kwam het tot hernieuwde uitvoeringen, te beginnen in 1959 te Palermo. Echt repertoire gehouden heeft deze opera weliswaar niet, doch aangezien Rimski-Korsakov geniale muziek heeft gecomponeerd, is het zeker de moeite waard er eens naar te luisteren, en in de huidige context hoeft u er niet alleen het huis niet voor uit, u hoeft evenmin entree te betalen.

Synopsis
Als Tsaar Ivan de stad Pskov belegert, blijkt hij plots bereid te zijn deze met inwoners en al te sparen, aangezien hij in de persoon van Olga Tokmakova zijn dochter herkent. Haar geliefde trekt echter tegen de tsaar te velde, waarbij hij, samen met Olga, door de schoten van de Strelitsen wordt geveld.
____________
Afbeeldingen
1. Componist Nikolaj Rimski-Korsakov, geschilderd door Valentin Serov (1865-1911).
2. Dirigent Valery Gergiev in 2007.
3. Sergej Pavlovitsj Djagilev, geschilderd door Valentin Aleksandrovitsj Serov. Zich als kenners presenterende lieden zijn het er niet over eens of Serov dit portret in 1904 dan wel in 1909 heeft geschilderd.