maandag 25 mei 2009

Orlando paladino van Joseph Haydn via Arte-televisie

Opgenomen in Berlijn
Op maandag 25 mei presenteert de Duits-Franse cultuurzender Arte-televisie een registratie van de opera Orlando paladino uit 1782 van Joseph Haydn (1732-1809), uitgevoerd door het Freiburger Barockorchester onder leiding van René Jacobs. De enscenering komt voor rekening van Nigel Lowery en Amir Hosseinpour. De regie van de opname die onlangs werd gemaakt in de Berliner Staatsoper Unter den Linden, was in handen van Andreas Morell.
Orlando paladino (Ridder Roland) draagt de benaming dramma eroico-comico, en is een opera in drie bedrijven, door Haydn gecompo0neerd op een tekst van Nunziato Porta, die zich heeft gebaseerd op een libretto van Carlo Badini voor een stuk van Pietro Alessandro Guglielmi —wiens leven vrijwel gelijk opging met dat van Haydn: 1728-1804 — met de titel Le pazie d'Orlando uit 1771, dat weer is gebaseerd op het epos in verzen van Orlando furioso uit (1516/1532) van Ludovico Ariosto (1474-1533).

De geschiedenis
De eerste uitvoering van dit muziekdrama werd op 6 december 1782 gegeven op het slot Esterháza, het optrekje van Haydns werkgever vorst Esterházy. Vier jaar later is in Preßburg een Duitse versie in première gegaan. In 1932 is het stuk, in een nieuwe Duitse vertaling, opnieuw op de planken gebracht, in Leipzig. Een halve eeuw later was er weer een voorstelling, eerst in Wenen, vervolgens in Basel.
De liefdesrelatie tussen de Chinese prinses Angelica — een rol die volgens de klassieke regelen der zangkunst wordt ingevuld door een sopraan — en prins Medoro — al even klassiek een tenor — staat onder grote druk door bedreiging van zowel koning Rodomonte — u raadt het al: een bariton — alsook van de kant van de door liefde waanzinnig geworden Ridder Orlando — ja hoor, een tenor. Maar daar verschijnt de tovenares Alcina — ook weer een sopraan — ten tonele, die de prinses haar hulp aanbiedt. Orlando wordt in de onderwereld veranderd in steen en zijn geheugen wordt uitgewist. Dat leidt er allengs toe dat uiteindelijk zowel Orlando, alsmede koning Rodomonte, de beide geliefden steunen in hun strijd tegen wilden. Dat Orlando's schildknaap — inderdaad, ook alweer een tenor; een andere stem zou bij zo'n rol immers niet passen — zich op aangename wijze verpoost met het herderinnetje Eurilla, die van blijdschap over haar verwenpartij met de hoge stem voor het voetlicht zal treden.
____________
Afbeeldingen
1. De in 1946 te Gent geboren musicus — counter tenor, altus en dirigent — René Jacobs.
2. De componist Joseph Haydn, ongeveer ten tijde van Orlando paladino. Olieverfschilderij uit 1785 van Christian Ludwig Seehas (1753-1802).

Geen opmerkingen: