zondag 19 juli 2009

Händels Partenope tijdens derde Proms-avond in Londen

BBC Proms weer van start gegaan
Jongstleden vrijdag is het zoveelste zomerse muziekfestival in Europa van start gegaan, alleen met dit verschil dat dit festijn met meer dan zeventig concerten binnen twee maanden — de BBC Proms — ongetwijfeld de meeste aandacht zal genereren door de vele BBC-radio en -televisie-uitzendingen. Was er vrijdag sprake van een traditioneel orkestconcert met diverse solisten, die composities van vooral eind negentiende en begin twintigste eeuw ten gehore hebben gebracht, gisteren was Joseph Haydn (1732-1809) met zijn oratorium Die Schöpfung aan de beurt, in het kader van zijn tweehonderdste sterfdag, en heden wordt Georg Friedrich Händel (1685-1759) aan bod met een concertante uitvoering van de opera Partenope door het Concerto Copenhagen onder leiding van Lars Ulrik Mortensen. Het concert in de Royal Albert Hall begint om 19:00 uur onze tijd, wordt twee keer onderbroken: de eerste keer tussen 20:10 uur en 20:30 voor het programmaonderdeel Proms Plus, waarin Catherine Bott, Lars Ulrik Mortensen and Dr Suzanne Aspden over Handel's Partenope discussiëren. De tweede onderbreking is tussen 21:35 uur en 21:55 uur onderbroken door het praatprogramma Twenty minutes, en gaat daarna verder tot 23:15 uur. Op het betreffende onderdeel van de website van BBC Radio 3 kunt u nog de namen vinden van de solisten en eventueel verdere informatie.

Achtergronden
Partenope
is een van de talrijke muziekdrama's die Händel heeft gecomponeerd, maar tevens een van de opera's die we nauwelijks tegenkomen. En daar heeft zo'n herdenkingsjaar dan wel een positieve functie: naast alle bekende stukken komen er eindelijk ook (weer eens) de minder dan wel geheel niet bekende composites voor het voetlicht.
Voordat Händel zich over de tekst ontfermde — die hem moest inspireren tot het schrijven van de juiste muziek —, hadden reeds anderen een opera met de titel Partenope op de planken gebracht: in 1699 door de Italiaan Luigi Mancia (ca. 1665-1708) en in 1708 door diens landgenoot Antonio Caldara (ca. 1670-1736). Deze beiden hadden reeds gebruik gemaakt van het libretto uit 1699 van Silvio Stampiglia (1664-1725), en Händel is hen daarin gevolgd. Het is zelfs mogelijk dat Händel de uitvoering van Caldara's versie omstreeks 1710 in Venetië heeft bijgewoond.

De geschiedenis
Partenope, de stichtster van Napels en protagoniste van talrijke sagen heeft drie aanbidder: prins Arsace, Armindo en Emilio. Maar eenvoudig is dat niet, te meer daar ze ook nog een tegenspeelster heeft: de cypriotische prinses Rosmira, die erin slaagt de ontrouwe Arsace terug te veroveren. Partenope kiest uit de beide overgebleven heren Armindo, nadat Emilio haar met oorlog had gedreigd en zij ten opzichte van hem de zege wist te behalen.
De eerste uitvoering van Händels versie van Partenope werd gegeven op 7 maart 1730 in His Majesty's Theatre. Drie jaar later werd er een Duitse versie voorgesteld in de Hamburgse Opera.
Naast Händel zijn er nog in ieder geval vier componisten geweest die Partenope op muziekhebben gezet, zowel voordat hij het libretto had verklankt, door Luca Antonio Predieri (1688-1767) in 1719, en Domenico Natale Sarri (1679-1744) in 1722; alsook na hem, door onder meer Johann Adolf Hasse (1699-1783) in 1767, die echter een tekst van Metastasio heeft gebruikt.
____________
Afbeeldingen
1. Dirigent en klavecinist Lars Ulrik Mortensen. (Foto: Concerto Copenhagen.)
2. Georg Friedrich Händel in 1756.
3. Sopraan Inger Dam-Jensen zingt de partij van Partenope in de uitvoering van de gelijknamige opera van Händel tijdens de derde avond van de BBC Proms in de Royal Albert Hall.

Geen opmerkingen: